Niels Hemmingsen an Jakob Andreae

Hemmingsen an Andreae

[annotieren]
SucheNavigation einblenden

| 67 | Responsio D'omini' Nic'olai' Hemmingii ad literas D'omini' Iacobi Andreae.

Accepi literas tuas1, Vir doctissime et Frater colende, quas legi diligenter et attente. Significas enim haud obscure, quo sis animo erga me eiusdem Ecclesiae Christi tecum συμμέτοχον promissionum in Christo Iesu2, unico nostro Servatore. Pro quo tuo erga me studio ago tibi gratias et vicissim omnia pietatis officia polliceor. Deinde declarant eaedem litterae, quo flagras studio Concordiae Ecclesiae et sopiendarum rixarum καὶ λογομαχίων, unde maxima Ecclesiae pericula sunt metuenda, nisi piorum Doctorum et Gubernatorum Ecclesiae vigilantia mature occuratur3. Quod, ut fiat cito, toto pectore tecum opto.

Praeterea a me petis pie et amice, ut paucis complectar, quid sentiam de sacratissima Christi Coena, dulcissima illa σπονδή Christi, Sponsi et Ecclesiae4. Hoc autem, ut faciam clare et perspicue, a me postulas, in qua re tibi libens et ex animo | 68 | morem geram. Deus det gratiam et in ipsius nominis gloriam cedat.

Primum itaque tecum amplector doctrinam Catholicae Ecclesiae Christi de veritate humanae naturae Christi et eius proprietatibus et simul detestor furores Eutychianorum, qui veritatem humanae naturae sustulerunt et in Divinam naturam eam commutari scelerate contenderunt5.

Deinde quantum ad praesentiam Corporis et Sanguinis Christi in S. Coena persisto in sententia Catholicae Ecclesiae, et quia petis, ut hic cathegorice absque omni ambiguitate dicam, quid sentiam, haec sit mea coram Christo et eius Ecclesia Confessio:

Ego, Nicolaus Hemmingius, Minister Evangelii Christi in Regia Academia Hafniensi6, agnosco, credo et profiteor in Sacra Christi Coena iuxta institutionem Christi7 vere praesentia esse et distribui Corpus Christi datum pro nobis et eiusdem Sanguinem effusum pro multis in remissionem peccatorum8. Cum dico praesentia esse, sentio iuxta veram vocis significationem absque omni ambiguitate praesentiam accipiendam, h'oc' e'st' ut clarius me expediam, statuo praesentiam re ipsa et actu, ut Augustinus loquitur9, item modo supernaturali, coelesti et divino, quemadmodum Lutherus scribit10.

Haec mea, Vir doctissime, Confessio est de praesentia Corporis et Sanguinis Domini in Sacratissima Christi Coena, quam, rogo, candide accipias, sicuti eam cathegorice clare, sine cothurno11| 69 | (ut ita dicam) scripsi. Si quis autem mea scripta aliter acceperit, mihi iniuriam facit et contra meam sententiam impie torquet, quae ego pio scripsi studio.

Rogo Patrem Domini nostri Iesu Christi, ut Ecclesiae vulneribus ipse medeatur12 et docentibus in Ecclesia piam et Sanctam largiatur concordiam.

Vale in Christo. Ex Roiskildia13, 19. Dec. Anno 1569.

R. T. D. Nicolaus Hemmingius.


1Andreaes Brief vom 13. November 1569, s. Brief-ID 19683.
2Eph 3,6.
3Vgl. Brief-ID 19683, Textstelle.
4Zu Christus als Bräutigam und der Kirche als Braut vgl. Hld, Mt 25,1–13 und Eph 5,22–33.
5Zu der von Eutyches und seinen Anhängern vertretenen Lehre vgl. Brief-ID 18872, Anm. 44.
6Hemmingsen war seit 1553 Professor der Theologie an der Universität Kopenhagen.
7Vgl. Mt 26,26–28; Mk 14,22–24; Lk 22,19–20; 1 Kor 11,23–25.
8Mt 26,28.
9Auf welche Stelle bei Augustinus sich Hemmingsen hier bezieht, ließ sich nicht ermitteln.
10Luther nahm in seiner Schrift Vom Abendmahl Christi, Bekenntnis, die er 1528 als Abschluss seiner Auseinandersetzung mit Zwingli sah, die scholastische Lehre von den unterschiedlichen Arten der Anwesenheit auf. Neben der Anwesenheit localiter oder circumscriptive und einer definitiven Form der Gegenwart gibt es auch eine Gegenwart repletive, übernatürlich: nach der dritten vbernatu(e)rlichen weise.
11Ohne hohe Worte, abgeleitet vom Kothurn, dem in der griechischen Tragödie gebräuchlichen hohen Schuh. Vgl. DNP 6, Sp. 781f. (R. Hurschmann). Vgl. Brief-ID 15763, Anm. 19, 15692, Anm. 4 und 18872, Anm. 42.
12Vgl. Jes 30,26; Jer 30,17.
13Durch den Königsbrief des dänischen Königs Friedrich II. vom 25. Juli 1569 waren die Kopenhagener Theologieprofessoren zu beständigen Mitgliedern des Domkapitels von Roskilde ernannt worden. Vgl. Schmidt, Professoren im Norden, S. 57f.
»